Your blog category
बौद्ध धम्म आणि आधुनिक विज्ञान यांच्यातील संबंध हा गेल्या काही दशकांपासून जागतिक स्तरावर चर्चेचा एक महत्त्वाचा विषय बनला आहे. हे दोन्ही ज्ञानप्रणाली जगाच्या स्वरूपाचे आणि मानवी अस्तित्वाचे आकलन करण्याचा प्रयत्न करतात, परंतु त्यांच्या पद्धती आणि उद्दिष्ट्ये भिन्न आहेत. हा अहवाल बौद्ध धम्माची वैज्ञानिक बैठक, आधुनिक विज्ञानाशी त्याची आंतरक्रिया, तसेच या संबंधावरील गंभीर टीका आणि मर्यादांचे…
बौद्ध धम्म आणि विज्ञान: एक सखोल अभ्यास बौद्ध धम्म आणि आधुनिक विज्ञान यांच्यातील संबंध हा गेल्या काही दशकांपासून जागतिक स्तरावर चर्चेचा एक महत्त्वाचा विषय बनला आहे. हे दोन्ही ज्ञानप्रणाली जगाच्या स्वरूपाचे आणि मानवी अस्तित्वाचे आकलन करण्याचा प्रयत्न करतात, परंतु त्यांच्या पद्धती आणि उद्दिष्ट्ये भिन्न आहेत. हा अहवाल बौद्ध धम्माची वैज्ञानिक बैठक, आधुनिक विज्ञानाशी त्याची आंतरक्रिया,…
पालि भाषा आणि तिचा इतिहास: एक सखोल अभ्यास खंड १: प्रास्ताविक – पालि भाषेची ओळख आणि व्युत्पत्ती पालि भाषा ही भारतीय उपखंडातील एक प्रमुख प्राचीन भाषा आहे, जी प्रामुख्याने थेरवाद बौद्ध धर्माच्या धार्मिक आणि साहित्यिक परंपरेशी संबंधित आहे. ती मध्य इंडो-आर्यन भाषाकुलाचा एक महत्त्वाचा भाग मानली जाते. पालिचा अभ्यास तिच्या ऐतिहासिक, धार्मिक आणि भाषिक महत्त्वामुळे…
1. प्रथमा (कर्ता) – एकवचन (बुद्धो) आणि बहुवचन (बुद्धा) उपयोग: प्रथमा विभक्ती कर्त्याचे (Subject) कार्य दर्शवते. येथे बुद्धो (एकवचन) आणि बुद्धा (बहुवचन) यांचा उपयोग कर्ता म्हणून होतो. एकवचन (बुद्धो): बहुवचन (बुद्धा): 2. दुतीया (कर्म) – एकवचन (बुद्धं) आणि बहुवचन (बुद्धे) उपयोग: दुतीया विभक्ती कर्म (Object) दर्शवते. येथे बुद्धं (एकवचन) आणि बुद्धे (बहुवचन) यांचा उपयोग कर्म…
यमकवग्गो (Yamaka Vagga) – गाथा १ ते २० यमकवग्गो (Yamaka Vagga) – गाथा १ ते २०गाथा १मूळ पाली:मनोपुब्बङ्गमा धम्मा, मनोसेट्ठा मनोमया।मनसा चे पदुट्ठेन, भासति वा करोति वा।ततो नं दुक्खमन्वेति, चक्‍कंव वहतो पदं॥मराठीत अर्थ:सर्व धम्मे (गोष्टी) मनाने प्रेरित असतात, मन हेच सर्वश्रेष्ठ आहे आणि मनाने बनलेले आहे. जर मन दूषित (वाईट) असेल आणि त्या दूषित मनाने…
बुद्धांनी सांगितलेला वैज्ञानिक मार्ग आत्मसंयमातून दुःखातून मुक्त कसे व्हावे ? बुद्धांनी पालि भाषेत आत्मसंयम (self-restraint) याबाबतच्या शिकवणी प्रामुख्याने धम्मपद, सुत्तपिटक, आणि विनयपिटक यांमधून व्यक्त केल्या. त्यांनी आत्मसंयमाला सञ्ञम (saṃyama) किंवा सिला (śīla) या संज्ञांद्वारे संबोधले, जे नैतिक आचरण, संयम आणि आत्म-नियंत्रणाशी संबंधित आहे. बुद्धांचे आत्मसंयमावरील तत्त्वज्ञान वैज्ञानिक दृष्टिकोनाशी सुसंगत आहे, कारण ते मनाच्या प्रशिक्षणावर, कारण-परिणामाच्या सिद्धांतावर…
पण्डितवग्गो (Panditavagga) – गाथा ७६ ते ८९ गाथा ७६ मूळ पालि : निधीनंव पवत्तारं, यं पस्से वज्‍जदस्सिनं। निग्गय्हवादिं मेधाविं, तादिसं पण्डितं भजे। तादिसं भजमानस्स, सेय्यो होति न पापियो॥ मराठीत अर्थ: ज्याप्रमाणे निधी (खजिना) सापडणे आनंददायी आहे, त्याचप्रमाणे जो दोष पाहणारा, नम्रपणे सल्ला देणारा आणि बुद्धिमान आहे, अशा पंडिताचा सहवास करावा. अशा पंडिताच्या सहवासात राहणाऱ्याचे जीवन…
